به گزارش جوان از لرستان، مومنی‌موگوئی گفت: به باور پروفسور اریک انونبی زبان‌شناس مشهور کانادایی، این پیوستار زبانی _از شمالی‌ترین نقطه که از لکی شروع شده و به لری جنوبی در جنوبی‌ترین نقطه که در استان بوشهر قرار دارد، منتهی می‌شود.
این پژوهشگر افزود: البته به‌طور کل لری سه شاخه عمده لری شمالی که دربرگیرنده لری مینجایی، شوهانی و لکی است، در مرکز این پیوستار لری بختیاری قرار دارد و در انتهای این پیوستار لری جنوبی قرار دارد که در استان‌های خوزستان، فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد گویشورانی دارد.
لری سابقه نوشتاری اندکی دارد، مهم‌ترین نوشته یافت شده به لری نامه منسوب به سعدی است که با گویش لری جنوبی نوشته شده است. در این میان استان لرستان جایگاه خاصی در حفظ و پویایی پیوستار زبان لری دارد.
مردم استان لرستان بیشتر به دو گویش از گویش‌های لری شمالی یعنی لری مینجایی و لکی سخن می‌گویند، البته در شرق استان لری بختیاری در شهرستان‌های دورود، ازنا و الیگودرز گویشوران خود را داراست، اولین‌بار به شکل مدون و رسمی حمداله مستوفی در تاریخ گزیده به زبان لری و برخی از ویژگی‌های آن اشاره می‌کند، در برخی از متون ادبی همچون کلیات سعدی دربردارنده ابیاتی به زبان لری هستند، همچنین یک عارف بزرگ قرن نهم هجری معروف به شیخ عمر لرستانی نیز در کتاب معدن الدرر چند جمله به لری سخن گفته که بیشتر به لری بختیاری شبیه است.
متاسفانه لری دارای سابقه کتابت اندکی است و به‌طور کلی تا به حال کسی روی نسخ خطی لری کار نکرده است، البته برخی از اساتید دانشگاهی همچون مریم رشنو و بهروز محمودی‌بختیاری به‌صورت پراکنده روی متون کهن لری کار کرده‌اند، بر خلاف اینکه لری در زمینه کتابت با فقر منبع دست و پنجه نرم می‌کند، ولی در زمینه شفاهیات و مواریث ادبی شفاهی زبانی فوق‌العاده غنی است، وجود شاهنامه لکی، شاهنامه بختیاری در میان لرها گواهی بر وطن‌دوستی لرهاست.
ابیات «سیت بیارم» که در مراسم شادی خوانده می‌شود یکی از مواریث ادبی شفاهی استان لرستان است، همچنین فال «چل‌سرو» یکی از مواریث ادبی سنددار و قدیمی مردم لرستان است که هنوز هم زینت‌بخش محافل شبانه و مهمانی‌های مردم لرستان است، همچون مور و مویه که مربوط به سوگواری و عزاداری در استان لرستان هستند، دارای پیشینه‌ای کهن می‌باشند؛ همچنین در فرهنگ عامه لرستان افسانه‌های غنی زیادی همچون «شاماران» وجود دارد، متاسفانه نسل جدید مادران لر که متولد دهه ۷۰ شمسی به بعد هستند دیگر میلی به سخن گفتن با کودکان خود به لری مینجایی و لکی ندارند و سخن گفتن به زبان مادری خود را نوعی بی‌کلاسی و عقب‌ماندگی تلقی می‌کنند و ارزشی برای لری مینجایی و لکی قائل نیستند که متاسفانه این امر یک مشکل عمده در حفظ این زبان مادری مردم لرستان است و نیاز به بازنگری در دیدگاه مادران نسل جدید احساس می‌شود.
متاسفانه نهادهای فرهنگی لرستان هم به لری مینجایی و لکی به شکل کلیشه‌ای و ژورنالیستی نگاه می‌کنند و میلی به حفظ و گسترش این دو ندارند، همچنین در شرق لرستان گویشوران لری بختیاری وضعیت چندان مناسبی ندارند و اگر نحوه زیست عشایر بختیاری تغییر کند، بیم آن می‌رود که گویش لری بختیاری نیز به سرنوشت زبان‌های در حال انقراض دچار شود.
در کل پیوستار زبان لری در میان مردم لر اعم ساکنان استان و لرستان و سایر استان‌های لرنشین میهن عزیزمان ایران همچون کرمانشاه، ایلام، لرستان، مرکزی، اصفهان، بوشهر، خوزستان و... جایگاه مناسبی و وضعیت خوبی ندارد و نیاز به توجه بیشتر خود مردم لر و نهادهای فرهنگی مربوطه دارد.
